Sztuczna inteligencja coraz śmielej wkracza do szkół i na uczelnie. Jednym z najgłośniejszych narzędzi ostatnich lat jest ChatGPT – zaawansowany chatbot od OpenAI, który potrafi odpowiadać pełnymi zdaniami na polecenia tekstowe. Dla wielu nauczycieli i uczniów brzmi to nierealnie, ale AI w edukacji to już rzeczywistość. Zamiast obawiać się ChatGPT, warto poznać jego pozytywne zastosowania. W tym artykule przedstawiam, jak nauczyciele i uczniowie mogą z niego korzystać na co dzień oraz dlaczego ważna jest uczciwość przy używaniu takiego narzędzia.

Jak nauczyciele mogą korzystać z ChatGPT

ChatGPT potrafi znacząco ułatwić pracę nauczyciela, zwłaszcza w zadaniach wymagających przygotowania treści. Co ważne, wielu pedagogów już teraz korzysta z takich narzędzi – badania wskazują, że ponad połowa nauczycieli (51%) używa AI, a 38% pozwala nawet uczniom korzystać z ChatGPT podczas lekcji. Dlaczego? 

Oto kilka praktycznych sposobów:

• Przygotowanie materiałów dydaktycznych: ChatGPT w kilka chwil wygeneruje pomoce naukowe – na przykład listę pytań quizowych, zadania na dodatkową kartkówkę czy teksty do czytania ze zrozumieniem. Wystarczy podać mu temat lub zagadnienie, a otrzymamy propozycje dostosowane do naszego poziomu nauczania. Dzięki temu nauczyciel oszczędza czas przy tworzeniu repetytoriów i ćwiczeń (raport z 2025 roku pokazał, że używanie ChatGPT może "oddać" nauczycielom nawet 5–10 godzin tygodniowo).

• Pomysły na lekcje: Brak inspiracji na ciekawą lekcję? ChatGPT przychodzi z pomocą. Można poprosić go o scenariusz zajęć na dany temat, propozycje eksperymentów, debat czy gier edukacyjnych. Na przykład, planując lekcję o klimacie, możemy zapytać: "Jak przeprowadzić angażującą lekcję o zmianach klimatu dla 8-klasistów?" – ChatGPT zasugeruje np. pomysł symulacji konferencji klimatycznej czy prosty eksperyment z efektem cieplarnianym. Takie podpowiedzi potrafią tchnąć życie w rutynowe tematy i odciążyć nauczyciela w wymyślaniu nowych aktywności.

Warto podkreślić, że ChatGPT nie zastąpi nauczyciela – to tylko narzędzie. Może przejąć część żmudnych zadań (jak generowanie testów czy sprawdzanie poprawności językowej w wypracowaniach), dzięki czemu pedagog ma więcej czasu na indywidualny kontakt z uczniami. Technologia AI może więc pełnić rolę asystenta, a nie konkurenta nauczyciela.

Jak uczniowie mogą korzystać z ChatGPT

Dla uczniów ChatGPT może stać się prywatnym korepetytorem dostępnym 24/7. Trzeba tylko wiedzieć, jak mądrze go użyć. Personalizacja nauki to tutaj słowo klucz – model potrafi dostosować wyjaśnienia do potrzeb pytającego. Jeśli uczeń nie rozumie jakiegoś zagadnienia z lekcji, może poprosić ChatGPT o wyjaśnienie go prostszym językiem lub na innym przykładzie. Taka indywidualna pomoc bywa nieoceniona – AI może przeprowadzić ucznia krok po kroku przez trudne zadanie matematyczne albo przedstawić definicję w formie zabawnej analogii. Dzięki temu trudny temat staje się bardziej przystępny.

Przykładowo, uczeń który nie pojmuje zasad elektryczności może poprosić: "Wytłumacz prąd elektryczny tak, jakbyś tłumaczył 12-latkowi". ChatGPT wygeneruje odpowiedź dostosowaną do jego wieku, być może porównując przepływ prądu do przepływu wody w rurach. Jeśli to wciąż za mało, można dopytać: "Podaj inny przykład" albo "Wyjaśnij to jeszcze prościej". Model wygeneruje kolejną odpowiedź, używając innego podejścia. W ten sposób uczeń otrzymuje to samo wyjaśnienie na różne sposoby, aż trafi na takie, które do niego przemówi.

Ponadto ChatGPT może wspierać uczniów w samodzielnej nauce. Kilka pomysłów na wykorzystanie go przez uczniów: 
-Tworzenie notatek i streszczeń: Wpisując obszerny temat, uczeń może poprosić AI o zrobienie krótkiego podsumowania najważniejszych punktów, co ułatwia powtórki. 
-Nauka języków obcych: ChatGPT potrafi pisać i tłumaczyć w wielu językach, więc można z nim poćwiczyć konwersację (np. poprosić o dialog po angielsku na zadany temat) albo wyjaśnić niezrozumiałe reguły gramatyczne. 
-Sprawdzanie własnych prac: Uczeń może wkleić swój tekst (np. fragment wypracowania) i poprosić ChatGPT o wskazanie literówek, błędów stylistycznych lub sugestii ulepszeń. To trochę jak inteligentny edytor – pomaga poprawić jakość pracy przed oddaniem.

Warto zaznaczyć, że młode osoby dość chętnie sięgają po takie narzędzia. W Polsce już około 60% licealistów korzysta z AI w celach naukowych – najczęściej właśnie z ChatGPT. Skoro uczniowie i tak używają tych technologii, lepiej nauczyć ich robić to mądrze i odpowiedzialnie.

ChatGPT – wsparcie tak, ściąganie nie

Pozostaje kluczowa kwestia uczciwości. Pojawienie się ChatGPT wywołało obawy, że uczniowie zaczną masowo ściągać – zlecając AI pisanie wypracowań czy rozwiązywanie zadań za nich. Rzeczywiście, zdarza się, że uczniowie próbują w ten sposób oszukiwać, jednak należy jasno ustalić granice: ChatGPT ma być wsparciem w nauce, a nie automatem do odrabiania pracy domowej za ucznia.

Co to oznacza w praktyce? Uczeń może śmiało korzystać z AI, by zrozumieć materiał, znaleźć inspiracje czy sprawdzić błędy, ale nie powinien oddawać pracy, której sam nie napisał. Po pierwsze, to nieuczciwe – plagiat pozostaje plagiatem, nawet jeśli autorem jest komputer. Po drugie, oszukując, kradnie się własną szansę na naukę. Zadania domowe i wypracowania są po to, by ćwiczyć myślenie i wyrażać własne pomysły. Jeśli zrobi to za nas AI, niewiele się nauczymy, a na sprawdzianie problem powróci.

Nauczyciele również muszą być czujni i otwarci na dialog. Zamiast wprowadzać totalny zakaz (który i tak bywa nieskuteczny), lepiej porozmawiać z młodzieżą o zdrowych zasadach korzystania z takich narzędzi. Coraz więcej pedagogów świadomie włącza ChatGPT do nauczania, tłumacząc, kiedy może pomóc, a kiedy jest niedozwolony. Dobrą praktyką jest wspólne wypracowanie reguł: np. ustalenie, że AI wolno użyć do researchu i szukania pomysłów, ale nie wolno oddawać pracy napisanej przez AI. Taka jasna granica sprawia, że uczniowie nie czują potrzeby ukrywania korzystania z narzędzi – wiedzą, na co mają przyzwolenie. Co więcej, w wielu przypadkach młodzież, mając możliwość skonsultowania pomysłów z ChatGPT, chętniej rozwija własne rozwiązania, zamiast iść na skróty.

Na koniec warto pamiętać, że szkoła ma uczyć krytycznego myślenia. Dlatego używając ChatGPT, zarówno uczniowie, jak i nauczyciele powinni zachować zdrowy rozsądek. AI bywa omylna – zdarza jej się podać błędną informację czy nielogiczny wniosek. Zawsze należy weryfikować odpowiedzi i traktować je jako punkt wyjścia, a nie gotowe, pewne rozwiązanie. Jeśli utrzymamy taką równowagę, ChatGPT stanie się cennym sprzymierzeńcem edukacji, a nie zagrożeniem.

Podsumowanie

AI w edukacji to już nie przyszłość, lecz codzienność. Narzędzia takie jak ChatGPT mogą zrewolucjonizować nauczanie – usprawnić pracę nauczyciela, uatrakcyjnić lekcje i pomóc uczniom zrozumieć trudne tematy na własny sposób. Kluczem jest jednak odpowiedzialne podejście. Wykorzystujmy ChatGPT jako wsparcie, które pozwala zaoszczędzić czas i uczyć się efektywniej, ale nie zapominajmy o etyce i wartości samodzielnej pracy. Nauczyciel pozostaje niezastąpiony jako mentor i przewodnik, a AI jest po to, by mu pomóc, nie go zastąpić.

Przy okazji jeśli zaciekawił Cię temat praktycznego wykorzystania AI, mam dla Ciebie coś więcej. Prowadzę szkolenie online "Szkoła Agentów AI", w którym krok po kroku uczę, jak automatyzować swoją pracę przy użyciu agentów AI na platformie n8n (wszystko w przystępny sposób, nawet dla nietechnicznych osób). Mamy też jeden odrębny moduł poświęcony temu tematowi, gdzie pokazuje jak wykorzystać AI w pracy nauczyciela i edukacji. Zapisy trwają do najbliższego piątku – z kodem zniżkowym blogexpert możesz dołączyć w najniższej cenie. Serdecznie zapraszam.